In 2012 zond de VPRO ‘Groen Goud’ uit, een aflevering in de serie Tegenlicht. Pas jaren en een opleiding permacultuur later heb ik het programma bekeken.
De boodschap: het is mogelijk om ernstig aangetaste ecosystemen te herstellen. Het kan. Sterker nog: het moet, als we in deze wereld willen overleven.
Zie ook update februari!

John D. Liu

Cameraman en ecoloog John D. Liu heeft een missie. Hij wil woestijnen vergroenen en biodiversiteit herstellen. Hij filmde projecten in onder meer China, Rwanda, Ethiopië en Jordanië. In het laatstgenoemde land sprak hij met Geoff Lawton, ontwerper permacultuur.
Om zich heen zien ze de gevolgen van overbegrazing. Ook op andere continenten is de aarde uitgeput. De mannen zijn het erover eens, dat de acute situatie in de wereld om grote maatregelen vraagt. ‘Maar natuurlijk mag ieder individu ook in zijn eigen achtertuin aan de slag gaan’, aldus Lawton. Gelukkig maar.

Functionerende ecosystemen: groen goud

Volgens Liu baseren wij ons waardesysteem op het verkeerde: productie en consumptie. Maar dat is een eindig proces. Erosie, hongersnood en migratiestromen dreigen.
Hij vindt dat we moeten uitgaan van functionerende ecosystemen: bodems die het water opnemen en langzaam weer afstaan, veel biomassa en biodiversiteit.
Liu toont aan dat dit idee werkt. Boeren toveren verdorde landschappen in luttele jaren om tot lustoorden en moestuinen vol gewassen.
Hoe is het mogelijk dat wij ecosystemen in onze economie geen waardering geven en producten wel, vraagt Liu zich af.

Bomen kan je niet eten

Als mensen het probleem zijn, dan kunnen ze ook de oplossing worden. Maar dat gaat niet altijd eenvoudig.
Het begint bij onwetendheid. Het is moeilijk de plaatselijke bevolking in een Chinese vallei te overtuigen van ecologische basisbeginselen. Ze hebben eeuwenlang geboerd op dit land. Hoezo, bomen planten op de akker? ‘Bomen kan je niet eten!’ roept een oude Chinese boer uit.

Hoed, riem en schoenen

Uiteindelijk worden de boeren over de streep getrokken door financiële compensatie en de belofte dat ze de grond mogen pachten. Ik vraag me af hoe dit gaat in een westers land, waar de sociale verhoudingen toch een tikkie anders liggen.

De bevolking van de Chinese vallei krijgt het advies om berg en vallei te herinrichten:

• geef de berg een hoed, ofwel bomen
• geef de flanken een riem, ofwel terrassen
• geef de vallei schoenen, ofwel een dam

Het is indrukwekkend om te zien hoe het landschap in korte tijd verkleurt van geelbruin naar groen.

Aanrader

De film Groen Goud duurt een uur. Ben je bezorgd over het ecologisch evenwicht en heb je behoefte aan een positieve en realistische boodschap? Dan is deze film een aanrader.

Leestips & Links

• Environmental Education Media Project van John D. Liu
• Geoff Lawton: experience permaculture online
• Groen Goud 2, uitgezonden in 2014. Met wat somberder beelden, vooral over Spanje. Maar maar ook met beelden over vergroeningsinitiatieven in Egypte en India.
• Commonland, een organisatie die mensen en landen ondersteund bij herstel van landschappen en hydrologische systemen.
• Justdiggit.org, als wij de aarde warmer kunnen maken, kunnen wij haar ook afkoelen! Doe mee!
• Enviromental Education Media project, met meer informatie over de projecten van John D. Liu.
• Voedselbos Ketelbroek, Groesbeek, op Facebook. Ook in Nederland moeten we ecosystemen herstellen.

Update februari 2017

Donderdag 16-02-17 was John D. Liu in ‘s-Hertogenbosch bij de Tegenlicht Meet up!
Het was inspirerend om te zien hoeveel mensen met dit onderwerp bezig zijn.