Hoe bedoelt u?

‘Doe wat je doet met aandacht’
‘Probeer te bloeien waar je geplant bent’
‘Het is een kunst om op tijd te beginnen … en te stoppen’.

Alsof je een emmer leeggooit, wat een wijsheden ineens.
De woorden zijn geïnspireerd op de levensvisie van Benedictus (480-547 n.C.).
In onze ervaring is die visie soms verbazingwekkend goed te vertalen naar tips voor nu.

Verder lezen?

Wie is Benedictus?

Over welke man uit dat verre verleden hebben we het eigenlijk? Benedictus leeft van 480 tot 547 na Christus. Hij komt van oorsprong uit de streek tussen Florence en Rome. Tijdens zijn studie in Rome schrikt hij van de gevaren van het stadse leven voor zijn ziel. Hij trekt zich terug als kluizenaar; later sticht hij diverse kloosters.

Patroon van Europa

Benedictus wordt beschouwd als de vader van het westerse kloosterleven. Zijn invloed duurt tot op de dag van vandaag. Dat blijkt wel uit de populariteit van zijn kloosterregel, de Regula Benedicti.
Het is wel vreemd: Benedictus die de wereld wil ontvluchten en zich terugtrekt in de diepste eenzaamheid, wordt door zijn Regel één van de grootste architecten van de eenheid van West-Europa.

De drie geloften

De monnik (of moniaal, de vrouwelijke monnik) legt drie geloften af aan de abt (of abdis): gehoorzaamheid, armoede en kuisheid.
Of eigenlijk:

stabilitas: bestendigheid;
conversio morum: dagelijkse verbetering van houding en levensstijl;
obedientia: aandachtig luisteren en van harte gehoor geven.

Die eerste drie woorden zijn verwarrend. Het zijn begrippen uit de samenleving zoals deze toen in elkaar stak.
De tweede reeks woorden biedt in de huidige context meer houvast.

De Regel van Benedictus

Een Regel is niet als iets beperkends, integendeel: de voorschriften zijn bedoeld als steuntje in de rug bij uw (spirituele) groei en uw oriëntatie op uw leven.
De Regula Benedicti bestaat uit een proloog en 73 hoofdstukken. U kunt ze allemaal nalezen op een webtekst van de Sint-Willibrordabdij.
Het menselijke karakter van de Regel spreekt ons aan. Regelmaat, authenticiteit, zuiverheid en aandacht voor de dingen die je doet: dat zijn waarden van alle tijden!

Geniet ervan

Ook de drie geloften zijn niet beperkend. Van Benedictus mag u genieten van affectie (versus kuisheid), en van de goede schepping (versus armoede), zij het op gepaste wijze (één beker wijn is genoeg). En Benedictus wijst overleg en persoonlijke verantwoordelijkheid bepaald niet af (versus gehoorzaamheid).

Geloften van toen, toegepast op nu

Misschien probeert u onbewust deze geloften in uw leven toe te passen. Of zou u dat graag willen. Lukt dat?

1. Stabilitas: commitment!
Wat zou Benedictus kunnen bedoelen met ‘stabilitas’?
Erbij blijven, niet weglopen van datgene waaraan u zich hebt verbonden, ook al vindt u het moeilijk. Wees trouw! ‘Probeer te bloeien waar je geplant bent.’

In sommige kloosters blijven de monniken en monialen altijd op eigen terrein. Denk aan de ‘slotzusters’. Die leefwijze duidt op een extreme vertaling van het begrip stabilitas. Het is niet helemaal in de geest van Benedictus.
Als het nodig is, mag de monnik van hem zeker het klooster tijdelijk verlaten. Maar hij blijft verbonden aan het klooster. Hij komt terug. Commitment!

2. Conversio morum: dagelijks verbetermanagement!
Benedictus wil dat wij ons eigen denken, voelen en handelen kritisch blijven bestuderen. Uw leven hoeft echt niet op de schop. Probeer kleine, haalbare verbeteringen van uw levensstijl, en maak daar dan een gewoonte van. Elke keer een stukje verder.
Dagelijks verbetermanagement!

3. Obedientia: ge-hoorzaamheid!
Vaak wordt ‘obedientia’ vertaal met gehoorzaamheid. Dat klinkt niet prettig. Misschien heeft Benedictus het anders bedoeld.
Zoiets als: probeer het zinnige in de situatie te bespeuren. Sta open voor het beroep dat een situatie of persoon op u doet. Wat heeft de situatie of die ander u te zeggen? En hoe reageert u erop?

De Benedictijnse gelofte van gehoorzaamheid heeft minder te maken met hiërarchie of zich uitwendig conformeren om sancties te voorkomen. Maar meer met een beginpunt van bevrijding: u stelt zich open voor signalen van uw omgeving, u luistert ernaar.
Wees ge-hoorzaam!

Tijdmanagement: een gevulde agenda, maar nooit druk

Na dit kopje bent u pas echt geïnteresseerd. Want is dat niet ideaal? Van alles ondernemen en toch geen gevoel hebben van opgejaagd zijn. Benedictus heeft heel aardige uitgangspunten voor de drukbezette mens van deze tijd.

De klok centraal

De klok geeft volgens Benedictus begin en einde van de bezigheid aan. Het gaat er niet om, of iets op dat moment áf is.
Geef elk deel van het dagschema zijn eigen waarde; concentreer u op wat u doet, uitwendig en inwendig.

Er is geen verschil in ‘heiligheid’ van klussen: of u nu een beleidsstuk schrijft of de was doet: alle taken verdienen uw aandacht.
Het gekke is, dat ‘corvee’ dan ineens minder saai wordt!

Afwisseling doet wonderen

Wissel af tussen contemplatie, inspanning en ontspanning.
Zodra ‘het klokje van de kapel’ oproept tot gebed (bron van waarde), legt u uw werk (inspanning) of hobby (ontspanning) neer.

Niet altijd gemakkelijk te combineren met uw verantwoordelijkheden. Maar ik weet zeker dat u een deel van deze uitgangspunten kunt realiseren. Of u nu thuismanager bent of kantoormanager. Ik kan u verzekeren: het geeft ruimte!

Zwijgzaamheid en stilte

Wees eens stil.
Er is niks mis met spreken! Zwijgen is geen verbod op iets negatiefs.
Maar zwijgen maakt iets positiefs mogelijk. Want tumult leidt af.

Toch, zegt Benedictus, kan zwijgen op bepaalde momenten juist agressie en onrust bij anderen oproepen.
Soms is spreken méér dan gepast!

Luisteren, creëren

Als u spreekt … kunt u niet luisteren.
De ander heeft u misschien iets belangrijks te zeggen.

Gedoseerde zwijgzaamheid is nodig voor een gezonde persoonlijke en sociale ontwikkeling.
Iemand in een creatief beroep heeft rust nodig om te scheppen. Dat kan ik beamen: tekstcreatie onder (tijds)druk(te) lukt meestal niet.

Verantwoording

Eerlijk is eerlijk: deze webpagina zou er niet zijn zonder de lezenswaardige boeken van de heer Wil Derkse:
‘Een levensregel voor beginners: benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven’. ISBN 978 90 209 4184 5.
en de opvolger:
‘Gezegend leven: benedictijnse richtlijnen voor wie naar goede dagen verlangt’. ISBN 978 90 209 6927 6.
Uitgave van TerraLanno.
Aanraders! Begin dan bij het eerstgenoemde boek.