Haanwijk: natuur van een landgoed
Landgoed Haanwijk ligt nabij het buurtschap Halder, binnen de gemeentegrenzen van Sint-Michielsgestel. Wij gaan er graag wandelen in de omgeving. Haanwijk is slechts gedeeltelijk openbaar toegankelijk. Eigenaar Brabants Landschap kan u hierover nader informeren.
Hier een schets van landschap, flora (planten) en fauna (dieren). Elders op deze website lees u meer over de historie van Haanwijk.
Landschap
Haanwijk ligt in het beekdal van de Dommel en de Essche Stroom. Nu moeten we ons hierbij geen diepe dalen voorstellen zoals in het buitenland. Beekdalen zijn ondiep, maar vaak wel heel breed. Eeuwenlang liepen hier kronkelende riviertjes. De mens ging wonen op de grens van het lage (hooi)land en de hogere (heide)gronden.
Het Dommeldal heeft op een aantal plaatsen natuurlijke hoogteverschillen. Zij zijn ontstaan door windafzettingen en overstromingen. Het landhuis ligt op een oude zandrug. De Dommel scheidt Haanwijk van landgoed Maurick.
De akkers kregen door eeuwenlange bemesting een dikke minerale laag. Ook op Haanwijk zijn enkele van dergelijke oude landbouwgronden aanwezig. Nu wordt er ecologisch geboerd.
De lager gelegen gebieden liepen nogal eens onder water. Zij waren hoogstens bruikbaar voor hakhout of hooiland. Met behulp van dijkjes hielden de bewoners droge voeten. Menig wandelpad op Haanwijk ligt op een dijk.
Het parkbos werd aangelegd in de Engelse landschapsstijl: semi-natuurlijk, met kronkelpaden en onverwachte doorkijkjes. Ineens stuit u op de resten van een zogenoemd sterrenbos: de lanen komen bij elkaar op één punt.
Beekdalen
Beekdalen kennen van oudsher een grote variatie in waterhuishouding en bodem.
Hierdoor vonden zeer verschillende planten en dieren er wel een plekje waar ze zich thuis voelden.
Helaas greep de mens in. De bodem ging op de schop en kreeg een flinke portie mest; de riviertjes werden gekanaliseerd. Hierdoor liep het aantal soorten terug, ook op Haanwijk.
Nu probeert Brabants Landschap het water langer in het gebied vast te houden. Er wordt veel minder mest gebruikt. Het parkbos moet een gemengd loofbos worden met ruimte voor de zomereik.
U kunt hierdoor hopelijk ook in de toekomst blijven genieten van overgangen in het landschap, en daarmee van een rijkdom aan planten en dieren op Haanwijk.
Flora
De oprijlaan vanuit Halder ligt prachtig tussen de beemden en is beplant met platanen. Op het pleintje voor het huis staan geknotte linden.
Vlakbij het landhuis stond tot 1986 een beroemde zwarte populier. De boom had een omtrek van 7,5 meter! Er staat nu een bordje met een gedicht over deze boom.
Op een oude muur naast het landhuis, langs de geasfalteerde weg, kunt u onder meer muurvaren en korstmossen herkennen.
Al wandelend over de dijkjes kunt u zich verwonderen over de zeer afwisselende begroeiing. U ziet er dotterbloem, penningkruid, koekoeksbloem, pinksterbloem, kraailook en holpijp.
Fauna
Haanwijk is rijk aan vogels. Tamelijk bijzonder zijn de blauwborst en ijsvogel.
De boomkruiper zoekt langs stammen naar insecten.
De boomklever doet dat ook; hij kan zelfs loodrecht naar beneden lopen!
Boven uw hoofd cirkelt een buizerd. De ransuil houdt zich schuil.
En wie weet hoort u een specht; er leven diverse soorten op Haanwijk.
Met enige oefening en het nodige geduld kunt u er reeën zien.
Ook de das voelt zich thuis in een dergelijke afwisselende omgeving.
Hij kan zijn burcht graven op hogere, droge gronden, en zoekt zijn voedsel in de lagere, vochtige delen.
De das kunt u beter met rust laten; hij heeft die rust hard nodig. De kans dat u dit dier ziet, is overigens erg klein. Hij is met name ’s nachts actief.
Misschien snoept hij dan wel van het valfruit uit de kleine boomgaard van het landgoed. Informatie over dassen in Noord-Brabant.
